Dehidratasyon (Dehidrasyon)
Dehidratasyon, vücudunuzda yeterli miktarda su bulunmamasıdır. Dehidratasyonu yenmenin en iyi yolu susadığınızı hissetmeden önce su içmektir. Susadıysanız, zaten hafif derecede susuz kalmışsınızdır ve bu, baş ağrısı, yorgunluk, baş dönmesi gibi semptomlara neden olabilir. Dehidratasyon, sıcak çarpması gibi hayatı tehdit eden hastalıklara yol açabilir.
Dehidratasyon nedir?
Yaz ayları dehidratasyona karşı dikkatli olunması gereken bir zamandır çünkü vücudunuzda, özellikle hücrelerinizde ve kan damarlarınızda yeteri kadar su bulunmadığında dehidratasyon belirtilerini hissedebilirsiniz. Vücudunuzda bulunan suyun sadece %1,5 kadarını kaybetmek bile semptomlara neden olabilir. Bu semptomlar hafif bir baş ağrısı kadar basit olabilir veya dehidratasyon, sıcak çarpması (hipertermi) gibi hayatı tehdit eden bir hastalığa neden olabilir.
Vücudunuzun yetersiz hidrasyona verdiği doğal tepki susuzluktur. Susuzluğa hemen sıvı, tercihen su içerek yanıt vermelisiniz.
Su vücudunuz için ne yapar?
Vücudunuzun yaklaşık %55 ila yaklaşık %78'i sudan oluşur. Yeni doğan bebeklerin yaklaşık %78'i sudur, bir yaşındaki bebeğin %65'i, yetişkin erkeklerin yaklaşık %60'ı ve yetişkin kadınların yaklaşık %55'i sudur. Beyniniz %73 sudan oluşuyor, kalbiniz de öyle. Kemikleriniz %31 su, kaslarınız ve böbrekleriniz %79, ciğerleriniz %83 ve cildiniz %64.
Su, özellikle sıcak havalarda vücudunuz için önemlidir. Vücudunuzun aşırı ısınmasını önler. Egzersiz yaptığınızda kaslarınız ısı üretir. Yanmamak için vücudunuzun bu ısıdan kurtulması gerekir. Sıcak havalarda vücudun ısıyı atmasının ana yolu terdir. Ter buharlaştıkça alttaki dokuları soğutur. Çok fazla terleme vücudun su seviyesini düşürür ve bu sıvı kaybı normal vücut fonksiyonlarını etkiler.
Dehidratasyona ne sebep olur?
Dehidratasyon, yeterince su içmediğinizde veya terleme, kusma ve/veya ishal yoluyla hızla su kaybettiğiniz durumlarda meydana gelir. Diüretikler gibi bazı ilaçlar artan idrara çıkma ve dehidratasyona neden olabilir.
Kimler susuz kalma riski altındadır?
Kendine bakmaz ve su içmezse herkes susuz kalabilir. Ancak bebekler ve çocuklar, özellikle hasta olduklarında daha yüksek risk altındadırlar çünkü susadıklarını hissetmeyebilirler veya ifade edemeyebilirler. Çocuklarınızın aldığı sıvı miktarını izleyin.
Yaşlı yetişkinler de daha yüksek risk altındadır. Vücutlarının sıvı rezervleri küçülür ve vücutlarının onlara susadıklarını söyleme yeteneği eskisi kadar etkili çalışmaz. Bu, vücutlarında çok fazla su taşımadıkları ve susadıklarını o kolayca anlayamadıkları anlamına gelir. Özellikle hafıza sorunları olan yaşlı bir bireyin yakınıysanız, ona sık sık içecek ikram edin. İYE (idrar yolu enfeksiyonu) gibi rahatsız edici bir enfeksiyondan muzdarip olsalar bile, yine de sıvı tüketmeleri gerekir.
Dehidratasyon belirtileri nelerdir?
Baş ağrısı, deliryum, kafa karışıklığı.
Yorgunluk.
Baş dönmesi, halsizlik, sersemlik.
Ağız kuruluğu ve/veya kuru öksürük.
Yüksek nabız, ancak düşük tansiyon.
İştahsızlık.
Kızarmış (kırmızı) cilt.
Şişmiş ayaklar.
Kas krampları.
Isı intoleransı veya titreme.
Kabızlık.
Koyu renkli idrar. (İdrarınız soluk-açık bir renk olmalıdır)
Kendinizin veya bir başkasının ciddi şekilde susuz kaldığını düşünüyorsanız, derhal tıbbi yardım isteyin.
Dehidratasyonu yenmenin en iyi yolu susadığınızı hissetmeden önce su içmektir. Su içmek için susamayı beklerseniz zaten vücudunuz susuz kalmış demektir.
Dehidratasyon beyni nasıl etkiler?
Şiddetli dehidratasyon beyindeki kan damarlarını küçültür. Beyniniz yeterince yüksek sıvı seviyesine sahip olmadığında hafızanızı ve koordinasyonunuz bu durumdan etkilenir.
Dehidratasyon kalbi nasıl etkiler? Dehidratasyon yüksek tansiyona neden olabilir mi?
Kanınızda daha az su olduğunda kalbiniz daha çok çalışmak zorunda kalır.
Dehidratasyon böbrekleri nasıl etkiler?
Normal şartlarda bir kişi günde yaklaşık altı veya yedi kez idrar yapar. Susuz kalırsanız, daha az idrara çıkabilirsiniz. Bunun nedeni, kanınızda daha az su bulunmasının böbreklerinizin idrar tutmasına neden olmasıdır.
Dehidratasyon kramplara neden olur mu?
Sodyum ve potasyum gibi elektrolitlerin kaybı kramplara neden olabilir. Bu elektrolitler terleme yoluyla dışarı atılırlar. Sıvı kaybınız (terleme, kusma veya ishal) fazlaysa elektrolitlerinizi yenilemek için su içmelisiniz.
İlaçlar dehidratasyona neden olabilir mi?
Kalp yetmezliğini ve yüksek tansiyonu tedavi etmek için reçete edilen idrar söktürücü ilaçlar dehidratasyon riskinizi artırabilir.
Dehidratasyon nefes darlığına neden olabilir mi?
Nefes darlığı dehidratasyon belirtisi değildir. Bununla birlikte, dehidratasyon ile birlikte gelişebilir. Örneğin, sıcak güneşin altında dışarıda spor yapıyor ve su eksikliğinden dolayı susuz kalıyor ve nefes darlığı hissediyor olabilirsiniz.
Dehidratasyonu nasıl önlerim?
Tam olarak ne kadar suya ihtiyacınız var? Bu kilonuza, yaşınıza, aktivite seviyenize, çevrenizin iklimine ve diğer faktörlere bağlıdır. Diyabet, kalp hastalığı, kistik fibroz ve diğer rahatsızlıkları olanların dikkatli olması gerekebilir. İhtiyacınız olan su miktarı iklime ve giydiğiniz kıyafetlere de bağlı olabilir. Standart tavsiye günde sekiz bardak su (yetişkin bir kadın için günde yaklaşık 2,2 litre veya 2,3 litre ve yetişkin bir erkek için günde yaklaşık 3 litre veya 3,2 litre) olmasına rağmen, doğru miktarı onaylamak için sağlık uzmanınızla görüşün.
Ne kadar sıvı içtiğinizi takip edin. Yemekler de dahil olmak üzere gün boyunca su için. Soda, alkol ve kafeinli içeceklerden kaçının. Yeterince su içtiğinizden emin olmak için idrarınızı kontrol edin. Berrak, soluk veya saman rengiyse normaldir, bundan daha koyuysa su içmeye devam edin.
Hangi içecekler vücudu nemlendirir ve hangi içecekler susuz bırakır?
Bazı içecekler dehidratasyonu önlemede diğerlerinden daha iyidir. Sadece bir saat veya daha az yürüyüş gibi düşük veya orta yoğunlukta bir aktivitede yapmayı planlıyorsanız, ihtiyacınız olan tek şey sudur. Bundan daha uzun süre egzersiz yapmayı planlıyorsanız veya birkaç saatten fazla güneşte kalmayı planlıyorsanız, soda ile birlikte su içmek isteyebilirsiniz. Bunlar sadece sıvıyı değil, aynı zamanda terleme yoluyla kaybedilen sodyum ve potasyum gibi elektrolitleri de değiştirir. Vücutta çok fazla veya çok az sodyum ve potasyum sorun yaratabilir. Kas krampları elektrolit eksikliğinden kaynaklanabilir.
Kahve, çay ve kola gibi alkollü ve kafeinli içecekler, optimal hidrasyon için önerilmez. Bu sıvılar vücuttan su çekme ve dehidratasyona yol açma eğilimindedir. Meyve suyu ve meyve içecekleri çok fazla karbonhidrat, çok az sodyum içerebilir ve midenizi bozabilir.
Kendime ve sevdiklerime daha fazla su içmeyi nasıl sağlarım?
Yanınızda bir su şişesi taşıyın ve dolu tutun.
Yemekler de dahil olmak üzere şekerli içecekler yerine suyu tercih edin.
Lezzet ekleyin. Bir dilim limon veya ekşi elma suyu daha lezzetli hale getirebilir! Bazı aromalı içecek karışımlarını da deneyebilirsiniz, ancak şekere dikkat edin!
Su içeriği yüksek yiyecekler yiyin. Birçok çorba, meyve ve sebze bu tanıma uygundur.
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Susadığınızı hissettiğinizde daima hemen su için. Unutmayın - susadığınızı hissederseniz, zaten susuz kalmışsınızdır. Su içtiğinizde dehidratasyon semptomlarının beş ila 10 dakika gibi kısa bir sürede düzeldiğini görebilirsiniz.
Dehidratasyon belirtilerinizin şiddetli olduğunu düşünüyorsanız veya aşağıdaki gibi sıcak çarpması belirtileriniz varsa derhal size en yakın hastanenin acil servisine gidin.
Yüksek ateş.
Kas seğirmesi.
Kırmızı, sıcak, kuru cilt.
Mide bulantısı.
Hızlı nabız.
Nöbetler.
Terleme eksikliği.
Karışıklık, değişmiş zihinsel durum, geveleyerek konuşma.
Baş dönmesi.
Bayılma, bilinç kaybı.
Halüsinasyonlar.
Sayfa içeriği bilgilendirme amaçlı hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili endişeleriniz ve sorularınız için sağlık kuruluşlarına veya doktorunuza danışınız.
