Yanan Ayak Sendromu (Grierson-Gopalan Sendromu)
Yanan ayak sendromundan kaynaklanan ısı ve ağrı geceleri daha yoğun hale gelebilir ve sadece ayak tabanlarını değil aynı zamanda ayak üstlerini, ayak bileklerini ve hatta bacakların alt bölümünü de etkileyebilir.
Yanan ayak sendromu nedir?
Grierson-Gopalan sendromu olarak da bilinen yanan ayak sendromu, ayakların sıklıkla rahatsız edici derecede sıcak ve ağrılı hale geldiği bir dizi semptomdur. Yanma hissi, gündüzleri bir miktar rahatlama ile geceleri daha yoğun hale gelebilir. Semptomlar hafif ila şiddetli arasında değişebilir. Isı ve ağrı ayak tabanlarıyla sınırlı olabilir, ancak ayakların üst kısımlarını, ayak bileklerini ve hatta alt bacakları da etkileyebilir.
Yanan ayak sendromuna ne sebep olur?
Yanan ayak sendromunun belirtileri birçok farklı durum veya hastalıktan kaynaklanabilir. Bunlar şunları içerir:
Sinir hasarı veya sıkışması. Sinir hasarının birçok olası nedeni vardır. Çeşitli hastalıklar, sırt yaralanmaları veya omurganın zaman içerisinde bozulması (dejeneratif değişiklikler), ameliyat, kemoterapi ilaçları veya diğer ilaçların kullanımı veya toksinlere maruz kalma gibi.
Periferik nöropati. Yanan ayak sendromunun en yaygın nedenlerinden biri periferik nöropatidir. Omuriliği ekstremitelere bağlayan ve ‘periferik duyu sinirleri’ adı verilen sinirler hasar gördüğünde ortaya çıkar. Uzun süredir diyabeti olan veya kan şekeri düzeyleri kontrol edilemeyen kişilerde periferik nöropati geliştirme olasılığı daha yüksektir. Diyabetle ilişkili periferik nöropati yavaş yavaş gelişir ve zamanla kötüleşebilir. Periferik nöropatiye neden olabilecek diğer durumlar arasında kemoterapi ajanları, kalıtsal hastalıklar, otoimmün bozukluklar (romatoid artrit dahil), toksik kimyasallara maruz kalma, enfeksiyonlar, böbrek yetmezliği, alkolizm ve beslenme dengesizlikleri (B vitamini eksikliği, emilim bozukluğu sendromu) bulunur.
Tarsal Tünel Sendromu. Tarsal tünel, ayak bileği kemiklerinin yakınında, ayak bileği içinde yer alan dar bir boşluktur. Arka tibial sinirin (alt bacağın en büyük uzun kemiğinin arkasındaki sinir) tarsal tünel içinde sıkışması, ayakların bazı kısımlarında yanma, karıncalanma veya ağrı hissine neden olabilir. Bacakların içi, ayak bilekleri ve baldırları da etkileyebilir.
Morton Nöroma. Ayak parmaklarının tabanındaki kemikler arasında kalınlaşan sinir dokusu ağrıya neden olabilir. Çok sıkı ayakkabılar bu tür nöroma neden olabilir, ancak spor yaralanması, stres veya ayağın anormal pozisyonu veya hareketinden de kaynaklanabilir.
Kompleks bölgesel ağrı sendromu. Bu nadir, ancak son derece ağrılı sinir hasarı, bir yaralanma veya ameliyattan sonra ortaya çıkabilir.
Charcot Marie Tooth hastalığı (CMT). Bu kalıtsal nörolojik bozukluk, bacak ve ayakların periferik sinirlerine zarar verebilir. Hasar zamanla daha da kötüleşir. Charcot Marie Tooth, ekstremitelerin kaslarını ve sinirlerini etkiler ve bu da anormal güçsüzlüğe neden olur. Ayaklardaki anormal baskılar, kırıklara zemin hazırlayabilir.
Endokrin veya metabolik bozukluklar. Şeker hastalığı. Tip 1 ve tip 2 diyabet, vücudun periferik sinirlerini, özellikle ayak ve bacakların duyu sinirlerini etkileyebilir. Yüksek glikoz seviyeleri özellikle uzun vadede periferik sinirlere zarar verebilir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, bu sinirlerden gelen sinyallerin iletimini etkiler ve kan damarı duvarlarını zayıflatabilir.
Hipotiroidizm. Yetersiz çalışan bir tiroid bezi, kilo alımı, kuru cilt veya yorgunluk ile birlikte ayaklarda yanma hissine neden olabilir.
Enfeksiyonlar
Sporcu Ayağı (tinea pedis). Bu mantar enfeksiyonuna, cildin nemli ve sıcak bölgelerinde büyüyen dermatofit adı verilen küf benzeri mantarlar neden olur. Nemli ayakkabılar ve çoraplar mantarların büyümesine ve yayılmasına izin verir. Sporcu ayağının belirtileri, ayak parmakları ve ayak tabanları arasında kaşıntı, yanma ve batma hissidir.
Diğer nedenler;
Eritromelalji/Eritermalji. Bu nadir görülen rahatsızlık, yoğun yanma ağrısına, cilt sıcaklığında artışa ve ayak parmaklarında ve ayak tabanlarında gözle görülür kızarıklığa (eritem) neden olabilir. Ayakların yanı sıra eller de etkilenebilir. Kesin nedeni bilinmemektedir. Ataklar yalnızca belirli zamanlarda (alevlenmeler) meydana gelebilir ve birkaç dakikadan birkaç güne kadar sürebilir. Etkilenen bölge hassaslaşabilir, şişebilir ve ısınabilir.
Çok sıkı veya tam oturmayan ayakkabılar. Dar ayakkabılar veya çoraplar hassas ayakları tahriş edebilir veya ayağın belirli kısımlarına baskı uygulayabilir.
Egzersiz veya fiziksel yaralanma nedeniyle stres.
Alerjiler. Ayakkabı veya çorap yapımında kullanılan malzemeler semptomları tetikleyebilir.
Kontakt dermatit. Deriyi bronzlaştırmak için kullanılan boyalar veya kimyasal maddeler cilt tahrişine neden olabilir.
Bunların yanı sıra yanan ayak sendromuna Gitelman sendromu, Leishmaniasis, multipl skleroz, psikolojik bozukluklar, kalıtsal nedenler ve bilinmeyen nedenler (idiyopatik) bulunur.
Yanan ayak sendromunun en sık görülen belirtileri nelerdir?
Genellikle geceleri kötüleşen ısı veya yanma hissi
Ayaklarda veya bacaklarda uyuşma
Keskin ağrı veya bıçak batması hissi
Ayaklarda ağırlık hissi
Ayaklarda donuk ağrı
Cilt kızarıklığı veya ısı artışı
İğnelenme veya karıncalanma hissi
Yanan ayak sendromu nasıl teşhis edilir?
Ayak ağrısının veya yanmasının yoğunluğunu objektif olarak ölçecek testler olmadığından doktorunuz semptomların altında yatan nedeni belirlemeye çalışacaktır.
Fiziksel inceleme. Doktorunuz, sahip olduğunuz herhangi bir fiziksel semptom ve aldığınız ilaçlar da dahil olmak üzere tıbbi geçmişinizi soracaktır. Reflekslerinizi test edecek ve ayaklarınızı enfeksiyon, yaralanma veya başka problemler açısından muayene edecektir.
Kan testleri. Kan şekeri seviyenizi ölçmek veya beslenme yetersizlikleri veya endokrin bozuklukları taramak için testler istenebilir. Genellikle tam kan sayımı yapılır. Diğer laboratuvar çalışmaları, serum ve idrar elektrolitlerini (magnezyum, sodyum, potasyum, B vitamini seviyeleri ve klorür) içerebilir.
Sinir fonksiyon testleri. Sinir hasarından şüphelenilmesi durumunda elektrodiagnostik testler istenebilir.
Elektromiyografi (EMG). Bu test, bir kasın elektriksel aktivitesini ölçer ve kasın sinir uyarısına nasıl tepki verdiğini görmek için yapılır. Kas kasılırken ve gevşerken kasın aktivitesini ölçmek için deriden kas içine çok ince bir iğne sokulur. Ağrı, uyuşma veya karıncalanmanın nedenini belirlemek için yapılır.
Sinir iletim hızı testi. Bu test, elektriksel uyarıların bir sinir boyunca hareket etme hızını değerlendirmek için yapılır. Gerçek sinir bozuklukları ile sinir yaralanmasından kasların etkilendiği durumları ayırt etmek için yapılır. Sinir yolu boyunca deriye düz elektrotlar yerleştirilir ve düşük yoğunluklu bir akım uygulanır.
Yanan ayak sendromu nasıl tedavi edilir?
Tedavi, altta yatan nedenlere veya koşullara bağlıdır.
Kişisel Bakım
Ayaklarınızı en az 15 dakika suda bekletin. Bu geçici bir rahatlama sağlayabilir. Soğuk su tavsiye edilmez.
Ayaklarınızı ısıya maruz bırakmaktan kaçının.
Bacaklarınızı ve ayaklarınızı hareket ettirin.
Fizik tedavi ve egzersiz uygulayın
Diyet değişiklikleri ile daha az şeker tüketin
Ayak pedleri ve ayakkabı ekleri (ortez cihazları) kullanın
Ameliyat. İlaçlara veya daha konservatif tedavi biçimlerine yanıt vermeyen durumlarda ortopedik cerrahi gerekebilir.
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Yanma veya karıncalanma hissi zamanla devam ederse veya kötüleşirse ve evde tedaviye yanıt vermezse, nedenini belirlemek için bir doktora görünmelisiniz.
Yanan ayaklar, diyabetes mellitus, periferik sinir hasarı veya yetersiz beslenme gibi daha ciddi bir tıbbi durumun uyarı işareti olabilir. Teşhis edilmemiş veya tedavi edilmemiş diyabet, periferik sinirlerde geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir.
Sayfa içeriği bilgilendirme amaçlı hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili endişeleriniz ve sorularınız için sağlık kuruluşlarına veya doktorunuza danışınız.
