Seboreik dermatit erişkin ve yaşta sık görülen, çocukta da olabilen, yüzün ve gövdenin seboreik alanlarında lokalize olan bir deri hastalığıdır.
Tutulan bölgeye bağlı olarak farklı görüntüleri olabilir :
Saçlı deride kuru veya yağlı kepek, deride kızarıklık
yüzde burun yan taraflarında, kaşlarda, kirpik diplerinde, saç çizgisi sınırında, favori bölgesinde ve kulak arkasında kızarık kaşıntılı kepekli alanlar
göğüs orta hatta ekzematöz görünüm
sırtta sivilce benzeri döküntü
daha nadir olarak koltuk altları ve kasık/makat çevresi gibi alanlarda kaşıntılı kızarık ekzema lezyonları.
Seboreik dermatitin nedenleri hakkında üzerinde durulan faktörler şunlardır:
bölgenin yağ bezlerinin aktivitesinin kolaylaştırıcı etkisi, bu alanlardaki Pityrosporum adlı iyi huylu mayaların ( bulaşıcı olmayan ) patojenik etkisinin uyanması, immünsistemde zayıflama, fiziksel faktörler, stres. Hastalığın şiddeti ile bölgede var olan maya mantarların yoğunluğunun oranı hastalığın şiddetinde rol oynadığı düşünülmektedir.
Seboreik dermatiti olan birçok kişi hastalıktan çok kozmetik olarak rahatsızık veren kızarıklık kaşıntı kepekten şikayet etmekte ve stresin, yorgunluğun, mevsimsel değişiklikler gibi etmenlerin belirtileri artırdığını gözlemişlerdir.
Tedavide iki hedef vardır.
Lezonların ortaya çıkmasını kolaylaştıran sebum üretimini dengelemek
Pityrosporum kolonizasyonunu baskılamak
Seboreik dermatitin tekrarlayabilen bir durum olduğunu , tetikleyen faktörlerden kaçınmanın ve hijyenin önemli bir yeri olduğunu , terlemenin, sıkı çok sıcak giysilerin şikayeti artıracağını, etkilenen bölgelerin sık yıkanmasının iyileştirici etkisini bilmek gerekir. Yerel tedavide saçlı deri için çinko, magnesium, piroktolamin, selenium sülfür vb maddeler içeren şampuanları haftada iki kullanımı; yüz derisi için çinko pirityonlu vb sabunların kullanımı uygundur. Yine ketokonazol vb içeren şampuanlar da antifungal etkileriyle yararlı olmaktadırlar.
Ekzemanın yaygın olduğu durumlarda, yüz, gövde ve folikülit tarzı döküntülerin varlığında sistemik tedavi başlanabilir. Burada tercih edilen grup ketokonazol grubu ilaçlardır. Tedavi protokolü ve kısa süre içinde alevlenmelerin engellenmesi için idame tedaviler eklenebilir.
Pityrosporum üzerine etkili olmayan ancak sebum üretimini baskıladığı ve antienflamatuar özelliği nedeniyle isotretinoin de kullanılabilir.
UV ( UVB dar bant ) ile fototerapi de tedavi seçenekleri arasında sayılabilir.
Tedaviye cevap alınamaması birkaç nedene bağlı olabilir.
*Kişiye özgü nedenler: tedavi protokolüne dikkat etmemek, tetikleyici faktörleri bertaraf edememek
*Tanı /ayırıcı tanı sorunu: aynı bölgelerde benzer görünümde ortaya çıkabilen atopik dermatit, sebopsoriazis gibi hastalıkları ayırd etmek zor olduğunda tedavi seyrinde tanıyı yeniden gözden geçirmek gerekebilir.
Yeni doğan ve bebeklik çağı seboreik dermatiti
Yaşamın ilk aylarında saçlı deride sarı, kalın kabuksu halk arasında “konak” olarak adlandırılan döküntüler görülebilir. Daha sonra yüz, kıvrım yerlerinde kızarık, yağlı kepekli alanlar eklenebilir. Hastalığın çok şiddetli formunda sistemik belitiler ( anemi, ateş, kusma, ishal vb ) de eklenir.
Bu yaş grubunda dikkat edilecek en önemli nokta ikincil enfeksiyonların eklenerek hastalığın şiddetini artırmasından kaçınmaktır. Uygun temizlik ve deri bakımı haricindee erişkinde kullanılan yerel tedavi seçenekleri burada da kullanılabilir.
Seboreik Blefarit: Kirpik diplerinde hafif kızarıklık ve kepeklenme ile kendini gösterir. Bazen tek başına ortaya çıkıp kronik bir seyir gösterirken seboreik ekzemanın diğer belirtiler de eşlik ettiğinde tanı daha kolaylıkla konabilir.
