Böbrek taşları nedir ?
Böbreklerin içerisinde çeşitli minerallerin kristalizasyonu ( taşlaşması) sonucu oluşan maddelerdir. Böbrek taşlarının en sık görülenleri, kalsiyum oksalat taşlarıdır.onun dışında da kalsiyum fosfat, ürik asit, sistin gibi çok farklı taş yapıları görülebilir. Bu taşlar böbrek içinde kalabildiği gibi, büyüyebilir veya böbrekten üreterlere düşerek tıkanıklığa şiddetli ağrılara yol açabilir. Böbreklerin çürümesine neden olabilir.
Böbrek taşı kimlerde daha sık görülür?
Erkeklerde kadınlara göre üç kat fazla görülür. Dünyada heryerde ve her iklimde görülebilmektedir. Sıcak mevsimlerde ve iklimlerde ter ile sıvı kaybının fazla olmasından dolayı daha sık görülür. Diyetin taş oluşumunda önemli bir faktör olduğu genel kabul görmekte birlikte tek neden değildir.taş kimlerde niçin olur sorusun un cevabı çok kolay değildir. Birçok karmaşık mekanizma çeşitli kimyasal maddelerin böbrek içerisinde kristaller oluşturarak taşlaşamaya neden olabilmektedirler. kişinin vücud su içeriğinin değişiklikleri en önemli nedenlerden biridir. Vücudu, böbrek taşı yapmaya yatkın olan kişi, vücudundan fazla su kaybederse, idrar daha yoğun olacak ve içerdiği kimyasal maddeler de daha kolayca kristalleşebilecektir. Bunun tam tersi olarak da iyi sıvı alan bir kişide taş oluşumu oldukça zorlaşmaktadır. Ayrıca çeşitli metabolik bozukluklar ve hastalıklarda taş oluşumunu arttırmakta, yine idrar yollarındaki bazı anomaliler veya fonksiyonel bozukluklarda taş oluşumuna neden olmaktadır.
Ne şikayetler oluşturur ?
Böbrekte yerleşmiş bir taş dayanılmaz derecede ağrı yapabileceği gibi hiç veya çok az da ağrı yapabilir. Taş üreter borusuna düşer ve idrar akışını engellerse ağrı çok şiddetli olacaktır.kişinin ağrı eşiği önemli olmakla birlikte hangi taşların daha fazla ağrıya neden olabileceğini kestirmek zordur. Ağrı gelip geçici olabilir.taşın olduğu tarafta genellikle bıçak saplanır tarzda, yandan kasığa doğru yayılır. Birlikte bulantı kusma oluşturabilir.ayrıca idrarda yanma, sık sık idrara gitme isteği oluşturabilir
Tedavi seçenekleri:
Birçok taş kendiliğinden düşer. Kabaca 5 mm den küçük taşlar düşer, 10mm den büyük taşlar düzmez denilsede taşın şekli ve yapısı çok önemlidir.Ayrıca kişinin idrar yollarının yapısıda önem taşır. Genellikle taşların tedavisi, bulunan taşın yerleşimi ve boyutuna göre değişmektedir.Taşınızı görüntüleyebilmek için doktorunuz ilk etapta sizden direkt film ve ultrason isteyecektir.bunlarla tam görülemezse Tomografi veya IVP tetkikleri gerekebilir. Eğer taşınız kendiliğinden düşemeyecek şekilde ise birçok tedavi seçenekleri mecvuttur.20-25 yıl öncesine kadar, böbrek taşları için en iyi tedavi şekli açık ameliyat olarak kabul edilmekte idi. Günümüzde ise teknolojik gelişmeler, taş cerrahisini azalmış ve endoskopik sekle dönüştürmüştür.
ESWL ( TAŞ KIRMA MAKİNASI)
Bu tedavi metodunda, şok dalgaları vücud dışarısından sıvı bir ortamdan geçirilerek, taşa uygulanarak taşın kırılması sağlanmaktadır. Taş, vücuda hasar vermeden kırınıtlar haline getirilerek vücudun bu ufak parçacıkları atması sağlanır.
RETEROSKOPİ
Bu teknik, idrar borusunda mesaneye ve buradan da dar olan üreterlere teleskop ile girilerek direk görüş altında, buradaki taşın parçalanması veya direkt olarak çıkarılması işlemidir.
PERKÜTAN TAŞ KIRMA
Sırttan bir teleskop ile böbreğe ciltten girilerek, yine görüş altında taşa müdahale edilmesi işlemini içermektedir. Bu teknik genellikle büyük taşlar için kullanılmaktadır.
AÇIK CERRAHİ
Günümüzde yukarıda kullanılan yeni teknikler sayesinde daha az oranlarda açık taş cerrahisi uygulanmaktadır. Eğer siz bu gruba giriyorsanız doktorunuz bunu nedenlerini size açıklayacaktır.
Tekrar taş oluşumunu engellemek
Eğer ağrı ile beraber seyreden bir böbrek taşı tecrübeniz olmuşsa, büyük olasılıkla bir daha taş oluşmasını engellemek için ne yapmanız gerektiği sorusunu soruyorsunuzdur. Tüm dünyada kabul edilen en önemli tedbir, mümkün olduğu kadar vücuda su alınmasıdır. Kristalize olarak taş oluşumuna neden olacak kimyasal maddelerin konsantrasyonlarını azaltarak bu ihtimali azaltmaktadır.
unun dışında taş oluşumundaki mekanizma oldukça karmaşıktır. Bu taşınızın kimyasal içeriğine, kan ve idrar biokimyanıza ve diyetinize bağlıdır. Doktorunuz bu konuda çeşitli testler isteyebilir ve bunlara göre size tedavi önerebilir.
